Zapewne Pani/Pan słyszał/a już o Polskim Ładzie? Otóż szykuje się “ustrojowa reforma polskiej wsi”, która będzie realizowana w okresie 2021-2030. Planuje się wydanie na te cele 651,6 mld zł. Jest nadzieja na poprawę warunków pracy i życia na wsi, a tym samym żywności na wsi i w miastach, ale… po kolei.

Zacznijmy od początku. Mieliśmy wczoraj wewnętrzne i kameralne spotkanie tych naszych członków i partnerów, którzy zajmują się genotypem i bioróżnorodnością lokalną. Rozmawialiśmy o hybrydach, krzyżówkach, biotechnologii, genetyce, dawnych gatunkach i odmianach. Fascynujące spotkanie. Spotkanie to odbyło się m.in. w związku z ogłoszeniem “Polskiego Ładu”, który bezpośrednio wynika z tzw. Wspólnej Polityki Rolnej przyjętej dla UE. To właśnie ze środków WPR będą realizowane inicjatywy opisane poniżej.

Co wniesie ów “Polski Ład” w życie rolnika, a tym samym konsumenta? Trudno teraz określić. Tym bardziej, że większość rolników nie ma pojęcia, cóż to takiego owa Wspólna Polityka Rolna, a na etapie jej konsultacji wiele osób wykazywało całkowitą ignorancję wobec możliwości zgłaszania postulatów Teraz będzie już za późno na zmiany. Być może pojawią się protesty – jak to często bywa, “z ręką w nocniku”.

Niektóre postulaty Polskiego Ładu brzmią, jak zapisy wprost z Komuny, która ponoć minęła – wielu z nas zna tę retorykę i nazewnictwo. Życie za Komuny pokazało, że inicjatywy to jedno, a ich skutki to drugie – one niestety często nie korelują. Podchodzimy więc do tych inicjatyw według zasady ograniczonego zaufania i bez euforii, nawet mimo faktu, że wiele z nich jest wysoce pożądanych. Tym bardziej, że wiemy już, że decydenci podejmują często działania sprzeczne z zapisami Wspólnej Polityki Rolnej, choćby w zakresie ograniczenia stosowania agresywnych herbicydów, ochrony zapylaczy, w tym półhodowlanych pszczół miodnych, a tym samym pasiek i drobnych gospodarstw rolnych.

Z listy inicjatyw, którą sporządziliśmy na podstawie zapisów rekordów “Polskiego Ładu”, dwie inicjatywy wpisano na listę dziesięciu do natychmiastowej realizacji, tj. już w tym roku 2021:

1 – podniesienie dopłat do paliwa dla rolników,

2 – wspieranie tworzenia miejsc bezpośredniej sprzedaży dla spożywczych produktów lokalnych.

Nie wiemy, na czym będzie polegać punkt 2 – poczekamy, zobaczymy. Tymczasem mechanizacja rolnictwa to dla wielu osób w XXI wieku oczywista oczywistość. Brak jednak w tej wizji “ładu” inicjatyw skupionych na wspieraniu LOKALNEGO genotypy i LOKALNEJ bioróżnorodności, a tym samym pochylenia się nad tzw. dziedzictwem rolniczym i ogrodniczym w postaci zapomnianych, a wybitnych produktów i surowców, gatunków i odmian. Inicjatywa wspomagania “transferu wiedzy i innowacji do środowisk rolniczych” być może obejmie właśnie te cele, ale pewności nie mamy.

Inicjatywy pozostałe:

3 – rozwój cyfrowego systemu identyfikacji żywności (pilotaż: Paszportyzacja polskiej żywności),

4 – ustawa o rodzinnych gospodarstwach rolnych,

5 – inwestycje na rzecz zróżnicowania i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych,

6 – poszerzenie sprzedaży produktów z RHD (Rolny Handel Detaliczny) o np. sklepy, restauracje, stołówki.

7 – zniesienie górnych limitów zbytu żywności w sprzedaży bezpośredniej (RHD),- wspieranie działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL), ☝️

8 – wprowadzenie Kodeksu rolnego, tj. “prawa rolnego” porządkującego relacje prawne rolników,

9 – podwyższenie kwoty przychodów zwolnionej z podatku dochodowego (obecnie w RHD: 40 tys. zł),

10 – wspieranie inwestycji przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego,

11 – e-okienko dla rolnika i uproszczenie procedur wnioskowania,

12 – możliwość finansowania innowacji ku poprawie efektywności produkcji rolnej (tylko dla rodzinnych gospodarstw),

13 – centralny system informatyczny zasobów ziemi państwowej,

14 – Satelitarny System Monitoringu Upraw Rolniczych,

16 – system cyfrowy śledzący etapy łańcucha dostaw “od pola do stołu”,

17 – inwestycje na rzecz walki ze skutkami suszy,- inwestycje rozwijające dobre gospodarowanie wodą,- rozwój energetyczny gospodarstw,- szerokopasmowy internet,

18 – rozwój telefonii komórkowej.

Celem Polskiego Ładu jest m.in. zatrzymanie młodzieży na wsi i sprowadzenie nowych rodzin – to słuszna i pilnie potrzebna strategia, byle tylko była skuteczna. Mówi się też o konieczności zwiększenia szacunku dla ludzi pracujących w rolnictwie – naszym zdaniem należy wreszcie głośno mówić o równie pilnej konieczności odbudowy etosu rolnika w Polsce. Będziemy obserwować, czy faktycznie życie wsi jest istotne dla państwa, tak jak określają to przedstawiciele kręgów zarządzających państwem i Unią Europejską. Będziemy nadal monitować, jeśli zauważymy nieścisłości i nadużycia.