Sukces!????? W piątek 25 października 2019 r. w Ośrodku Kultury, Sportu i Turystyki we Wleniu, na warsztacie “Pożytki z zagrody”, powstał pierwszy i jedyny Wleński Piernik Figuralny!!? Powstał on z negatywu zabytkowego XVI-wiecznego kafla piecowego z motywami łowieckimi. Identyczne egzemplarze takiego kafla odnaleziono zarówno we Wleniu, jak i w Siedlęcinie, w wykopach archeologicznych.

Zgodnie z pomysłem prowadzącej pani Anny Rumińskiej ciasto na ten pierwszy historyczny Wleński Piernik Figuralny powstało z dziesięciu różnych ciast wyrobionych przez dziesięcioro uczestników wczorajszego warsztatu. Wyrobili oni swoje ciasta piernikowe używając mąki, masła, miodu i przypraw korzennych, a następnie ze swych kulek ciastowych odjęli po kawałku i sklepiki do wspólnej kulki. Z niej pani Anna wyrobiła wspólną, kolektywną kulę ciasta piernikowego i następnie wycisnęła wzór symboliczny używając negatywu kaflowego, aby w ten sposób zrobić pierwszy Wleński Piernik Figuralny.?

Dolnośląski Piernik Figuralny, jako typ obrzędowego wypieku, jest zarejestrowany w Arce Smaku Slow Food www.fondazioneslowfood.com i tą nominacją jest chroniony, jako tradycyjny, historyczny, zabytkowy, manufakturowy produkt wykonany z dobrych, czystych, sprawiedliwych i lokalnych składników, wymagający troski i zagrożony zanikiem wobec dominacji wypiekami z nieuczciwym składem i dekorowanymi bezrefleksyjnymi wzorami wykonanymi m.in. lukrem z toksycznymi barwnikami. DPF wykonany jest z białej mąki żytniej lub orkiszowej, masła lub smalcu, miodu lub cukru lub syropu burakowego lub melasy jabłkowej oraz przypraw korzennych. Możliwy jest dodatek jaj, ale nie jest konieczny. W odciskaniu figury (ornamentu) stosuje się wyłącznie formy wykonane manufakturowo z gliny, drewna, wosku lub metalu z figurami replikującymi tradycyjne, historyczne wzory symboliczne stosowane dawniej w Śląsku Dolnym, a także Opolskim, Górnym, Opawskim i Cieszyńskim.

Historyczne śląskie formy piernikarskie z drewna – w kolekcji Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu

W kategorii “Dolnośląski Piernik Figuralny” mieści się wiele różnych typów tego Piernika. W tekstach angielski na potrzeby promocji tego dolnośląskiego produktu stosujemy nazwę Lower Silesian Figurative Pepperbread, z podkreśleniem PEPPER, tj. pieprzu, jako kluczowego dla etymologii polskiego wyrazu PIERNIK, w którym wyraz pieprz nawiązuje do dawnych określeń wypieków, np. ciast z pieprzem, łac. piperatas tortas – w 1297 r. odnotowano wytwórców (liczb mnoga!) owych “piperatas tortas” w Świdnicy, co uwieczniły dokumenty miejskie wydane jako zestaw wzorcowych (modelowych) praktyk dla Raciborza.

Historyczne śląskie formy piernikarskie z drewna – w kolekcji Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu

Jakie motywy symboliczne znajdują się w odcisku kafla wleńsko-siedlęcińskiego? Oto one: pies, dzik, jeleń, czyli wyjątkowa, bo potrójna symbolika niesiona przez trzy zwierzęta, których wizerunki symbolizowały zawsze wierność, płodność i władzę, a także waleczność i wolność (dzik!). Dzik w symbolice łowieckiej symbolizował też październik, okres polowań. Pies to symbol m.in. wierności. Jeleń – symbol m.in. władzy, siły, wytrwałości.

Negatyw zabytkowego kafla wleńsko-siedlęcińskiego

Zestawienie tych trzech zwierząt, niezmiernie ważnych w renesansowej ikonografii, przypomina identyczny zestaw z wizerunku znalezionego w Pompejach, a pochodzącego z fresku datowanego na I wiek. Nawet układ zwierząt jest ten sam: jeleń, dzik, pies. Wszystkie trzy zwierzęta były motywami symbolicznymi posiekanymi również w dawnej sztuce piernikarskiej. Motywy łowieckie z dzikiem w roli głównej (na kaflu również = umieszczonym w środku) należały zaś do kompozycji bardzo popularnych w XVI wieku. Lubował się w nich malarz F. Goya, a także inny artysta, P. P. Rubens, który na kilkadziesiąt lat narzucił swój symboliczny styl flamandzkiemu kręgowi artystów.

Pełen był dzików XVI wiek, z którego pochodzi zabytkowy kafel użyty jako matryca do tego pierwszego Wleńskiego Piernika Figuralnego. Odcisk piernikowy będzie teraz dojrzewać, a wkrótce zostanie wypieczony i stanie się Piernikiem. Pozostanie jako pamiątka naszych warsztatów oraz przyczynek do powstania Wleńskiej Galerii Dolnośląskiego Piernika Figuralnego.

Warsztat “Pożytki z zagrody” odbył się w ramach projektu “Dowód Osobisty. Przeniesione Smaki. Kresy” jako zadanie “Mistrz Tradycji” w programie “Kultura ludowa i tradycyjna” współfinansowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt stworzony przez panią Annę Komstę i panią Annę M. Rumińską realizuje w 2019 r. wleński “Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki” w partnerstwie z Convivium “Slow Food Dolny Śląsk” w sieci SlowFood.com.