Zapraszamy na warsztaty piernika Slow Food w “Pałacu Kamieniec” w niedzielę 6 stycznia 2019 roku. Warsztaty poprowadzi Anna Rumińska, antropolożka kultury i gastronomii, kucharka, kuratorka kulinarna, we współpracy z kooperatywami Slow Food Dolny Śląsk i Slow Food Breslavia w sieci Slow Food International. Studio Artecubo jest wrocławskim ogniwem obu Conviviów.
Warsztaty odbędą się w ramach IV Spotkań Piernikarskich w Pałacu Kamieniec na zachód od Kłodzka i na północ od Polanicy Zdrój, w Kotlinie Kłodzkiej na Dolnym Śląsku. Katrzyna i Wojciech Hutni, właściciele Pałacu Kamieniec, wspólnie z Tomaszem Karamonem, znanym i szanowanym foremkarzem, organizują już czwartą edycję “Spotkań Piernikarskich w Pałacu Kamieniec”.
Uczestnictwo oznacza zgodę na przetwarzanie danych osobowych i wykorzystanie wizerunku w mediach organizatorów. Dzieci pozostają pod opieką swych dorosłych opiekunów. Przy wejściu na warsztat należy okazać wydrukowany bilet lub podać swoje nazwisko (ewentualnie udostępniając dowód swej tożsamości).
WARSZTAT NR 1 – “LUKRY SLOW”: g. 16.45 – 17.15
Bilet normalny: 45 PLN przedpłata: slowfooddolnyslask(at)gmail. com
Uczestniczka/uczestnik otrzyma:
1) szablon ornamentów piernikarskich
2) piernik, który sam(a) ozdobi używając manufakturowych, naturalnych, bezpiecznych barwników roślinnych wykonanych z lokalnych, powszechnie dostępnych roślin
3) Dyplom “Warsztat Lukry Slow Food Dolny Śląsk”.
Omówione będą dobre, czyste, uczciwe, lokalne składniki ciasta piernikowego i dodatków do pierników, spójne z filozofią ruchu Slow Food International. Przedstawiona będzie symbolika ornamentów piernikowych i jej znaczenie w kulturze kulinarnej Dolnego Śląska i Polski. Uczestnik otrzyma Dyplom “Dolnośląskiego Lukrownika Slow Food”.
WARSZTAT NR 2 – “PIERNIK FIGURALNY”: g. 18.45 – 20.15
1) odcisk gliniany formy czterogronowej (do utwardzenia we własnym zakresie) symbolizującej zdrowie, dostatek, bogactwo, szczęście i nieśmiertelność.
2) własnoręcznie wykonany historyczny, zdobny, nielukrowany Dolnośląski Piernik Figuralny z ornamentami z form glinianych utwardzonych; do dyspozycji będzie ciasto żytnie.
Piperatologia (łac. piper, gr. piperi, sans. pippali – pieprz) to subdyscyplina antropologii gastronomii, której nazwę stworzyła pani Anna Rumińska, a który poświęcony jest badaniu historii artystycznego rzemiosła kulinarnego, jakim jest piernikarstwo oraz związane z nim inne rzemiosła artystyczne, np. snycerstwo piernikarskie, ceramika piernikarska, odlewnictwo piernikarskie, a także lukrownictwo lub inne formy tradycyjnej ornamentacji pierników związanej z głęboką symboliką tekstów kultury, jakim są pierniki, ciastka pierne – piperatas tortas – ciastka z pieprzem – tłumaczone na angielski jako pepperbread lub pepperbread cookies, dla podkreślenia roli pieprzu, a nie imbiru w konwencjonalnych gingerbread.
Od pewnego czasu bardzo popularne są pierniki lukrowane, polewane lub obsypywane wszelkiego rodzaju dodatkami spożywczymi: od czekolady, poprzez lukry (polewy cukrowe lub białkowe), aż po posypki bakaliowe lub cukrowe. Tradycyjne lukry (o tym: ww. warsztat nr 1) i posypki nie szkodziły zdrowiu – miały za zadanie zwiększyć wartość symboliczną, społeczną, handlową i odżywczą piernika.
Niestety współcześnie stosowane lukry, polewy i posypki są oparte na niedobrych składnikach, często są więc szkodliwe dla zdrowia: barwniki syntetyczne i “identyczne z naturalnymi”, składniki tłuszczowe (olej palmowy, margaryna) i cukrowe (nadmiar cukru rafinowanego), wzmacniacze smaku (glutaminian sodu w piernikach, naprawdę!), konserwanty, karmele, kakao zanieczyszczone bakteriami, a także domieszki do mąki (enzymy, wybielacze, przeciwutleniacze i inne).
Wobec dominacji syntetyków pilne i konieczne jest propagowanie dodatków autentycznie tradycyjnych, zrównoważonych, nie szkodzących zdrowiu i środowisku, czyli dodatków naturalnych oraz lokalnie pozyskiwanych i wytwarzanych. Jakie rośliny można zastosować, aby uzyskać naturalny, bezpieczny barwnik do lukrów? Jakie znaczenie i treść mają ornamenty, które możemy nadawać piernikom poprzez ww. naturalnie barwione ozdoby? Dlaczego, od kiedy, po co w ogóle ozdabia się w ten sposób pierniki i barwi lukry? Temu tematowi poświęcony będzie warsztat nr 1.
Szczególnym rodzajem PIERNIKA, w którym nie stosuje się żadnych lukrów, polew ani posypek, jest piernik figuralny. Jego ozdobą jest symboliczny ornament niosący określoną treść. Piernik figuralny jest tekstem kultury. Do jego wykonania niezbędna jest FORMA – klocek piernikarski drewniany, forma metalowa, ceramiczna lub woskowa. W kilku muzeach dolnośląskich znajdziecie takie formy na ekspozycjach. Piernikom figuralnym będzie poświęcony warsztat nr. 2.
Na warsztacie nr 2, który poprowadzi Anna Rumińska, poznasz przykładowe formy gliniane i woskowe, oryginały i repliki form zabytkowych (możecie je nawet zamówić dla siebie pod adresem: slowfooddolnyslask (at) gmail. com). Anna nominowała też Dolnośląski Piernik Figuralny do Arki Smaku Slow Food, jako zagrożony zanikiem i przypisany tradycyjnie do terytorium Dolnego Śląska (LINK). Dolny Śląsk, jako dawna część państwa pruskiego, niemieckiego i czeskiego, posiada liczne ślady świetności piernikarskiej, która zaznaczyła się w wielu dolnośląskich miastach, a także w całym Śląsku historycznym. Obecnie tradycje te są kontynuowane w naszym regionie, a także nadal oczywiście w Niemczech. W odniesieniu do pierników figuralnych należy używać określenia “drukowanie”, tj. wyciskanie wzorów z szablonowych ornamentów z ww. form. To nazewnictwo jest używane w kilku językach zachodnich i są tropem prowadzącym do tradycji piernikarskich obecnych dawniej w Dolnym Śląsku. Te tradycje są też związane ze szczególnymi typami pierników charakterystycznych dla Niemiec i Niderlandów, np. Springerle i Speculaas. Wobec braku wyczerpującej i rzetelne literatury ujmującej wszystkie ważne piernikarskie ośrodki i fakty historyczne nakreślenie historii, typologii i nomenklatury piernikarstwa jest początkującą dziedziną, którą obejmuje piperatologia.
W 2018 r. Dolny Śląsk świętuje 725-lecie piernikarstwa w oparciu o najstarszą (jak dotąd) w Europie Środkowej notkę wzmiankującą piernikarzy w Świdnicy. W 1293 r. władze Świdnicy skierowały do Raciborza pouczenie wymieniające uprawnienia wójta, ławników i rajców miejskich. Były to regulacje prawne precyzujące, co w mieście wolno, a czego nie wolno, opierające się na obowiązującym wówczas tzw. “Zwierciadle saskim”. Dokument datowano na dzień 7 lutego 1293 r., czyli 725 lat wcześniej, niż jubileuszowe spotkanie piernikarskie, które odbyło się w naszym Studio w dniu 7 lutego 2018 roku.
Convivia “Slow Food Breslavia” i “Slow Food Dolny Śląsk” podjęły starania na rzecz powstania Dolnośląskiej Galerii Piernika Historycznego w naszym Studio Artecubo. Możecie czasem obejrzeć pierniki figuralne w Studio oraz odbierać zamówione ozdoby piernikowe lub formy (email: slowfooddolnyslask (at) gmail. com). Więcej o pierniku przeczytacie tutaj.
Zapraszamy na warsztaty piernika Slow Food w “Pałacu Kamieniec” w niedzielę 6 stycznia 2019 roku. Warsztaty poprowadzi Anna Rumińska, antropolożka kultury i gastronomii, kucharka, kuratorka kulinarna, we współpracy z kooperatywami Slow Food Dolny Śląsk i Slow Food Breslavia w sieci Slow Food International. Studio Artecubo jest wrocławskim ogniwem obu Conviviów.
WARSZTAT NR 2 – “PIERNIK FIGURALNY”: g. 18.45 – 20.15
Szczególnym rodzajem PIERNIKA, w którym nie stosuje się żadnych lukrów, polew ani posypek, jest piernik figuralny. Jego ozdobą jest symboliczny ornament niosący określoną treść. Piernik figuralny jest tekstem kultury. Do jego wykonania niezbędna jest FORMA – klocek piernikarski drewniany, forma metalowa, ceramiczna lub woskowa. W kilku muzeach dolnośląskich znajdziecie takie formy na ekspozycjach. Piernikom figuralnym będzie poświęcony warsztat nr. 2.
W 2018 r. Dolny Śląsk świętuje 725-lecie piernikarstwa w oparciu o najstarszą (jak dotąd) w Europie Środkowej notkę wzmiankującą piernikarzy w Świdnicy. W 1293 r. władze Świdnicy skierowały do Raciborza pouczenie wymieniające uprawnienia wójta, ławników i rajców miejskich. Były to regulacje prawne precyzujące, co w mieście wolno, a czego nie wolno, opierające się na obowiązującym wówczas tzw. “Zwierciadle saskim”. Dokument datowano na dzień 7 lutego 1293 r., czyli 725 lat wcześniej, niż jubileuszowe spotkanie piernikarskie, które odbyło się w naszym Studio w dniu 7 lutego 2018 roku.